ประเพณีบุญเดือนสิบ...สายธารแห่งศรัทธาของคนใต้

เมื่อย่างเข้าเดือนกันยายน คนใต้ทุกคน จะนึกถึงงานบุญเดือนสิบ เพราะนอกจากจะเป็นประเพณีที่รำลึกนึกถึงบรรพบุรุษ พ่อแม่ ปู่ย่า ตายาย ที่ได้ล่วงลับไปแล้ว ยังหมายถึงการรวมญาติพี่น้องครั้งสำคัญ ทั้งที่อยู่ใกล้อยู่ไกล ได้มาพบเจอกัน และร่วมพิธีทำบุญอย่างพร้อมหน้าพร้อมตา เราเองก็เป็นคนใต้ และเชื่อว่าเพื่อนพ้องส่วนใหญ่เป็นคนใต้เช่นกัน จะได้ร่วมภาคภูมิใจในขนบธรรมเนียมประเพณีอันดีงามนี้ เช่นเดียวกับเรา เมื่อวันเสาร์ที่ผ่านมา เราได้ไปร่วมงานบุญเดือนสิบ ที่วัดคงคาวดี (วัดปากบาง) อ.ควนเนียง จ.สงขลา ก็เลยมีภาพงานบุญเดือนสิบของชาวปากบาง มาฝากเพื่อนๆ ที่อยู่ไกลๆ เพื่อจะได้รับรู้และสัมผัสกับบรรยากาศงานบุญเดือนสิบ จากความเชื่อที่ว่า พ่อแม่ ปู่ย่า ตายาย และญาติพี่น้องที่ล่วงลับไปแล้ว จะกลับมาหาลูกหลาน ญาติพี่น้องของตนในมนุษย์โลก ในระหว่างช่วง ตั้งแต่แรม 1 ค่ำ จนถึง แรม 15 ค่ำ เดือนสิบของทุกปี จึงก่อให้เกิดประเพณีงานบุญเดือนสิบ เพื่อทำพิธีรับ-ส่งพ่อแม่ ปู่ย่า ตายาย ผู้ล่วงลับไปแล้ว โดยในพิธีการรับ-ส่งตายายนี้จะต้องประกอบไปด้วยขนมที่เป็นหลักๆ อยู่ 5 อย่าง นั่นคือ ขนมพอง ,ขนมลา,ขนมเจาะหู, ขนมสะบ้า และขนมกง แต่ที่จ.สงขลาของเรา จะเน้นอยู่ 3 อย่าง คือ ขนมพอง, ขนมลา และขนมเจาะหู จากรูปบน คือ ขนมพอง ซึ่งมีหมายถึง แพ,เรือ หรือยานพาหนะ สำหรับ บรรพบุรุษใช้เดินทางมายังโลกมนุษย์ ขนมลา เป็นขนมอย่างที่สอง หมายถึง เสื้อผ้าแพรพรรณ สำหรับใส่มายังโลกมนุษย์ อย่างที่สาม คือขนมเจาะหู หมายถึงเงินตรา สำหรับใช้จ่ายระหว่างเดินทาง ขนมทั้งสามอย่างนี้จะขาดไม่ได้ ส่วนใครจะมีขนมนมเนยอะไรเป็นพิเศษ ก็แล้วแต่จะจัดหากันมาเอง เมื่อมาถึงวัด สิ่งแรกก็ต้องตักบาตรกันก่อน หลังจากนั้นก็นำอาหาร ขนมที่เป็นหลักและขนมผลไม้ต่างๆ มาจัดเรียงในโรงครัว เพื่อถวายเป็นภัตตาหารให้พระสงฆ์ฉันท์เพล และเพื่อใช้สำหรับจัดสำรับหรือจัดหมรับ เพื่อส่งให้ปู่ย่าตายาย ดังรูปบน ต่อจากนั้น ก็เตรียมการจัดหมรับใส่ภาชนะ สำหรับปู่ย่าตายาย ที่ยังมีกรรมอยู่ ซึ่งเชื่อว่าอาจเป็นเปรต ที่คอยรับส่วนบุญอยู่ด้านนอกของวัด เมื่อพระภิกษุสงฆ์ทำพิธีเสร็จ ก็ทำการยกหมรับเปรตที่ได้เตรียมไว้ ไปไว้ที่ลานเปรตที่ทางวัดจัดไว้ให้ จากรูปคือลานชิงเปรต สำหรับวางหมรับเปรต โดยมีความเชื่อว่า หากใครได้กินขนมที่ได้จากลานชิงเปรต จะมีโชคลาภ โชคดี มีความสุขกาย สุขใจ จึงได้เกิดประเพณีชิงเปรต ขึ้นมา แต่บางครอบครัว จะทำการจัดหมรับโดยทำพิธีเซ่นไหว้ แยกมาต่างหาก เมื่อทำพิธีเสร็จ ก็ให้ลูกหลานชิงขนมกันเองภายในครอบครัวประเพณีงานบุญเดือนสิบนี้ ชาวปักษ์ใต้ให้ความสำคัญกับงานนี้มาก ผู้เฒ่าผู้แก่จะอบรมสั่งสอนให้ลูกหลาน ต้องไปทำบุญ และลูกหลานที่อยู่ใกลๆจะต้องเดินทางกลับบ้าน เพื่อร่วมประเพณีทำบุญกันอย่างพร้อมหน้า พร้อมตา ดังนั้น ถ้าถึงงานบุญนี้ครั้งใด ร้านรวงจะปิด บ้านช่อง ย่านร้านค้าจะเงียบ เพราะทุกคนไปงานบุญกันนั่นเองปิดท้าย ด้วยการละเล่นประจำงานบุญเดือนสิบ คือการปีนเสาน้ำมัน เพื่อไปเอาเงินบนยอดเสา ที่มีจำนวนเป็นหลักพันกันเลยทีเดียว สร้างความสนุกสนานกับคนที่มางานบุญได้เป็นอย่างดี หวังว่าเพื่อนๆคงจะอิ่มบุญโดยทั่วหน้ากันนะจ๊ะ ใครที่ไม่ได้ไปเราก็เอาบุญมาเผื่อแล้ว ขอให้ได้รับบุญกุศลโดยทั่วๆกันทุกคนเลยจ๊ะ...สาธุ